Siggi Raggi.is
Vantar þinn hóp fyrirlestur eða vinnustofu? Viltu ná betri árangri í þinni vinnu eða íþrótt? Vantar þig ráðgjöf?

Hver er fyrirmyndin þín?  Er það einhver sem hefur náð árangri á sínu sviði sem þig langar til að líkja eftir?

Hérna er áskorun til þín.  Geturðu náð ennþá betri árangri en fyrirmyndin þín?  Það er frábær áskorun.  Geturðu áorkað einhverju sem engum hefur tekist áður?  Þá þarftu að leggja á þig meira en þú hefur gert áður og jafnvel meira heldur en aðrir hafa gert.

Við drekkum sama vatn og heimsmeistarar, Ólympíumeistarar og Evrópumeistarar á sínum sviðum.  Oft er þín helsta takmörkun þitt eigið hugarfar.  Vertu besta útgáfan af sjálfum þér.  Skrifaðu þína eigin sögu.  Ekki láta neitt takmarka þig.

  . .

Árin 2009-2011 eignaðist Ísland sennilega sitt sterkasta U-21 árs landslið í knattspyrnu frá upphafi.  Það lið komst í lokakeppni Evrópumótsins í fyrsta skipti í okkar knattspyrnusögu.  Liðið var skipað mörgum frábærum leikmönnum, Gylfa Sigurðssyni, Kolbeini Sigþórssyni og Aroni Einari Gunnarssyni svo nokkrir séu nefndir. Liðið burstaði meðal annars Evrópumeistara Þýskalands á leið sinni í lokakeppnina. En hver var ástæðan fyrir því að leikmenn liðsins voru svona góðir í fótbolta?  Hvað var öðruvísi við þetta lið og hvað einkenndi leikmenn liðsins?  Var hægt að sjá eitthvað mynstur?  Var þetta hin svokallaða knattspyrnuhallarkynslóð?  Getum við lært eitthvað af þessum hópi leikmanna og þeirra bakgrunni í knattspyrnu til að byggja upp framtíðar afreksmenn og afrekskonur okkar?

Ég vildi svör við þessum spurningum og ákvað því að gera rannsókn á þessu sjálfur.  Ég sendi því spurningalistakönnun á alla leikmenn sem höfðu verið í leikmannahópi U-21 landsliðsins árin 2009 og 2010 (hópurinn sem vann sér rétt til að leika í lokakeppninni 2011).  Alls svöruðu 23 af 32 leikmönnum sem höfðu a.m.k. komið inná í leikjum liðsins en 2 í viðbót höfðu verið í hóp en ekki komið inná í leik (71.9% svörun).  En eftirfarandi urðu helstu niðurstöðurnar:

• Í liðinu má sjá mikil fæðingardagsáhrif.  47% leikmanna voru fæddir í janúar-mars en einungis 6% leikmanna í október-desember.
• Langflestir leikmannanna léku í yngri landsliðum Íslands og höfðu þaðan reynslu, þó ekki allir (ekki Jón Guðni, Alfreð Finnbogason og Elfar Freyr).
• 3 leikmenn töldu sig hafa verið meðal þeirra fremstu á landsvísu í sínum aldursflokki strax á aldrinum 5-6 ára, 2 leikmenn töldu sig ekki hafa orðið það fyrr en á aldrinum 19-20 ára.  Svörin dreifðust mikið en flestir sögðu á aldrinum 12-17 ára.  Þú getur því aldrei vitað með vissu hver verður framúrskarandi leikmaður, alveg sama hversu gamall viðkomandi leikmaður er.
• Nánast allir leikmenn liðsins sögðust hafa æft mjög mikið aukalega eða mikið aukalega fyrir utan hefðbundnar æfingar hjá sínu félagi.
• Er leikmennirnir voru spurðir að því hver þeir töldu mikilvægustu ástæður þess að þeir sem einstaklingar væru svona góðir í fótbolta var algengasta ástæðan sem var gefin upp – “Ég æfði aukalega”, í 2. sæti var svarið “góðir þjálfarar” og í 3. sæti “miklar æfingar”.  Alls gáfu leikmenn upp 42 ólíkar ástæður.
• Hér er dæmi um týpískt svar leikmanns: “Ég var alltaf í fótbolta þegar ég var yngri, ef ég var ekki á æfingum þá var ég úti á velli að leika mér allan daginn.  Annars vildi ég alltaf vera bestur þegar ég var yngri og lagði þá sjálfsagt meira á mig en aðrir”                       Eggert Gunnþór Jónsson, leikmaður Wolves í ensku úrvalsdeildinni.
• Og hér er annað:  “Ég tel að maður fæðist með einhverja hæfileika, en hjá mér eru þetta bara æfingar og æfingar.  Ég hef æft mig sér frá því að ég var 10 ára ef ekki yngri”  Gylfi Þór Sigurðsson, leikmaður Swansea í ensku úrvalsdeildinni.  Sjáið þið mynstrið?
• En þegar leikmenn voru spurðir af hverju liðið náði svona góðum árangri var athyglisvert að svarið “Samstilltur/Samheldinn hópur/liðsheild” fékk meira en helmingi fleiri stig en svarið sem kom í 2. sæti – “Margir mjög góðir leikmenn”.  40 mismunandi ástæður voru gefnar upp af leikmönnum fyrir árangri liðsins.
• Leikmennirnir ólust upp hjá 22 mismunandi uppeldisfélögum.  Allt frá Hrunamönnum og Ægi upp í Breiðablik.  Fámenn og fjölmenn félög geta því bæði búið til afreksíþróttafólk.  Er leikmenn urðu eldri fóru þeir í stærri félögin eða í atvinnumennsku.
• Þessir 34 leikmenn höfðu leikið 772 landsleiki alls áður en kom að lokakeppninni.  Ísland var með mjög reynt lið.
• 16 af leikmönnunum 34 höfðu leikið A-landsleik eða 47.1% hópsins.  Það er mjög hátt hlutfall.
• 10 leikmenn höfðu leikið minna en sem samsvarar einu keppnistímabili í deild og bikar á Íslandi í meistaraflokki.  Þeir voru nefnilega allir orðnir atvinnumenn í knattspyrnu erlendis áður en þeir komu upp í meistaraflokk.
• 91.3% leikmannanna byrjuðu að æfa knattspyrnu hjá félagi á aldrinum 4-6 ára.  Þeir voru allir byrjaðir að æfa knattspyrnu 8 ára.
• 23 leikmenn ólust upp á höfuðborgarsvæðinu, 10 á landsbyggðinni (ÍA og Grindavík meðtalin) og 1 erlendis.
• 5 leikmenn höfðu eingöngu æft knattspyrnu en 18 leikmenn höfðu æft aðrar íþróttagreinar en mislengi.  Algengustu greinarnar voru körfubolti, handbolti og frjálsar íþróttir.  Flestir hættu í þessum greinum á aldrinum 12-15 ára og allir voru hættir í öllu nema fótbolta þegar þeir voru orðnir 16 ára.
• Hverjir eru mikilvægustu eiginleikarnir sem knattspyrnumaður þarf til að ná í fremstu röð að mati leikmannanna? Þeir svöruðu ( í réttri röð): Metnaður, hugarfar, agi, æfa aukalega, sjálfstraust, vilji/viljastyrkur og andlegur styrkur.  Hvar stendur þú í þessum þáttum sem íþróttamaður eða íþróttakona?  Ef þú ert þjálfari, hversu góður ertu að kenna leikmönnunum þínum þessa þætti? Tókstu eftir því hve margir þeirra eru hugarfarslegir en ekki líkamlegir?  Í hvað eyðir þú æfingartímanum þínum?  Leikmenn nefndu 43 mismunandi eiginleika.
• Dæmi um svar leikmanns: ““Þessir eiginleikar skilja að afreksmenn frá meðalmönnum…  Mikilvægasti eiginleikinn er sjálfstraust, það er erfitt að ná árangri án þess að hafa trú á eigin getu.  Af hverju ættu aðrir að hafa trú á þér þegar þú hefur hana ekki sjálfur? Agi finnst mér mjög mikilvægur og sértaklega þegar þú ert kominn lengra.  Metnaður – því enginn vinnur vinnuna fyrir þig, aukaæfingar, mataræði og fleira eru hlutir sem þú verður sjálfur að sjá um. Sigurvilji, keppnisskap og að hata að tapa er nauðsynlegt og hlutur sem drífur mann áfram.  Virkar betur en nokkur orkudrykkur mun nokkurn tímann gera.  Að þola mótlæti er eiginleiki sem skilur jafnan að þá sem meika það og hina.  Það er auðvelt þegar vel gengur en margir brotna ef eitthvað bjátar á. Þeir sem hins vegar þola mótlætið koma jafnan sterkari út úr því.
• Varðandi það hvort þetta er knattspyrnuhallarkynslóðin eða ekki mun ég skrifa sér grein.  Svo og um margar aðrar áhugaverðar niðurstöður úr þessari rannsókn.
• Hér eru niðurstöðurnar í megindráttum:  Leikmenn U-21 landsliðsins byrjuðu nær allir á aldrinum 4-6 ára að æfa fótbolta, spiluðu langflestir upp fyrir sig á barns- og/eða unglingsárum, æfðu mikið eða mjög mikið aukalega utan hefðbundinna æfingatíma og prófuðu 1-2 aðrar íþróttagreinar (karfa, handbolti eða frjálsar vinsælust) en sneru sér svo alfarið að knattspyrnu þegar þeir voru 12-15 ára eða í síðasta lagi 16 ára gamlir.  Það er er nánast undantekning að U-21 landsliðsmaður sé fæddur á síðustu 3 mánuðum ársins (fæðingardagsáhrif).  Þeir voru yfirleitt í A-liðinu í yngri flokkum og um 2/3 þeirra sköruðu ekki fram úr sem börn (voru ekki barnastjörnur).  Flestir þeirra koma frá Stór-Reykjavíkurvæðinu.
• Áður en ég gerði þessa rannsókn fannst mér almenna skoðunin innan knattspyrnunnar vera sú að ungir leikmenn ættu ekki að fara út snemma heldur spila lengur á Íslandi.  Það má vel vera að það sé rétt upp að ákveðnu marki.  En ég sé ekki betur en að  leikmenn eins og Gylfi Sigurðsson, Aron Einar Gunnarsson, Kolbeinn Sigþórsson og fleiri sem fóru ungir út í atvinnumennsku séu á góðri leið með að afsanna það.

Siggi Raggi

Alveg frá því að ég man eftir mér dreymdi mig um að ná langt í fótbolta.    Ég æfði fyrst fótbolta í Leikni sem var þá með mjög lélegt lið.  Við töpuðum oft 9-0, 12-0 og eitt skiptið meira að segja 21-0.  Við spiluðum oftast við mun eldri stráka einhverra hluta vegna og á stór mörk.  Einn daginn skipti ég yfir í Víking, sennilega útaf því að pabbi hélt með Víkingi.  Ég fór í 6. flokk  og lék þar með Helga Sigurðssyni og fleiri góðum leikmönnum.  Ég var í Hólabrekkuskóla í efra Breiðholti, næstfjölmennasta skólanum þá á Íslandi og í skólanum voru nokkrir leikmenn sem náðu langt í fótbolta.  Sigurður Örn Jónsson og Pétur Hafliði Marteinsson sem dæmi.  Ég var alltaf í fótbolta, allan grunnskólann á hverjum degi og langt fram á kvöld.  Man ekki eftir mér öðruvísi.  Fór meira  segja á veturna og spilaði í snjónum, oft einn en stundum með vini mínum.  Ég var tæknilega góður og þegar ég sá einhvern gera trix með boltann reyndi ég alltaf að herma eftir og ná fullu valdi á þeirri tækni.  Þannig sá ég 12-13  ára gamall að Hólmsteinn Jónasson leikmaður Fram og Víkings gat haldið boltanum á enninu á sér og labbað með boltann langar leiðir svoleiðis.  Svo  ég fór að æfa mig í því þangað til ég gat það.  Ég var líka fljótur að hlaupa.  Það voru ekki margir fljótari að hlaupa en ég í skólanum.  Ég æfði líka báða fætur vel.  En ég var lítill og aumur langt fram eftir aldri.  Ég var líka frekar linur í návígjum og ekki góður skallamaður.  Ég hafði því mína styrkleika og veikleika.

Á yngra ári var ég alltaf varamaður eða í B-liðinu en á eldra ári var ég yfirleitt í liðinu.  Ég ákvað í 3.flokki um 15 ára gamall að skipta um lið.  Aðalástæðan var að þjálfari Víkings á tímabili mætti illa á æfingar.  Ég tók strætó úr Breiðholtinu á æfingu og svo var enginn þjálfari, ég var pirraður á því og hafði meiri metnað.  Víkingur var c.a. fjórða eða fimmta besta liðið á landinu í mínum aldursflokki og ég vildi fara í betra lið.  Ætlaði að prófa bæði hjá KR og Fram, mætti fyrst hjá KR og fannst gaman, endaði því þar.  Ég tók yfirleitt 2 strætóa og skipti á Hlemmi til að komast á æfingar.  Það tók klukkutíma að komast á æfingu og klukkutíma heim.  Hjá KR æfði ég með strákum sem voru betri en ég á mörgum sviðum og það var lærdómsríkt.  Það tók mig rúmt ár að vinna mér sæti í byrjunarliðinu, þá var ég kominn í 2.flokk. Ég varð Íslandsmeistari með KR í 3. flokki árið 1989 en var oft varamaður.  Það sem mig vantaði var líkamlegur styrkur, mér var ýtt af boltanum.

Mér gekk vel í 2.flokki og á miðárinu var ég farinn að æfa með meistaraflokki reglulega og vann mér sæti í byrjunarliðinu og spilaði í byrjunarliði fyrri helming Íslandsmótsins 1992, þá 18 ára gamall.  Það fannst mér ævintýri líkast.  Ég spilaði með Atla Eðvaldssyni landsliðsfyrirliðanum og mörgum öðrum frábærum leikmönnum sem ég leit upp til fyrir félagið sem ég elskaði.  Það var stórkostlegur tími. Á miðju sumri reif ég liðþófa í hnénu og var frá í 8 mánuði.  Næstu ár voru mér erfið, 2 ár varamaður hjá KR, 2 ár hjá Víkingi í næstefstudeild í basli og ég orðinn 23 ára gamall og hafði ekki spilað meira en c.a 40 leiki í deild og marga þeirra sem varamaður.  En þá fóru hlutirnir loksins að gerast.

Næstu 3 ár tók ég miklum framförum, varð líkamlega sterkari, vann mig úr því að vera á tíma varamaður í Víkingi í næstefstudeild í því að komast í atvinnumennsku í fótbolta í Englandi og spila þar í næstefstudeild.  Ég lék í 3 ár sem atvinnumaður í Belgíu og Englandi, það var frábær reynsla og eitthvað sem ég bý að alla ævi.  Það var lærdómsríkur tími því ég kynntist góðu og slæmu hliðunum á atvinnumennskunni og upplifði árangur en líka hvað lífið getur stundum verið ósanngjarnt. Ég flutti svo heim til Íslands og lék 3 ár með KR og náði að vinna með þeim tvo Íslandsmeistaratitla, vann bronsskóinn fyrir markaskorun fyrsta árið mitt með þeim og endaði svo ferilinn minn með ÍA árið 2005.  Á síðustu fótboltaæfingunni minni sleit ég krossbönd og fór þar með í fjórðu eða fimmtu hnéaðgerðina á vinstra hnénu.  Þá var kominn tími til að snúa sér að þjálfun.

Þó ég hafi ekki náð þeim draum mínum að komast í A-landsliðið í fótbolta náði ég samt betri árangri sem leikmaður heldur en flestir sem æfa knattspyrnu hér á landi.  Ég náði ekki í allra fremstu röð en náði samt langt.  Stelpurnar í kvennalandsliðinu fara eflaust að hlæja því í dag er ég hreint ekki góður í fótbolta og skrölti áfram á öðru hnénu en einu sinni var ég góður í fótbolta stelpur!  Í alvöru!

En þegar ég lít tilbaka á ferilinn minn og skoða svo út frá þeirri þekkingu sem ég hef í dag um hvað þarf til að ná árangri kemst ég að eftirfarandi niðurstöðu:

• Á aldrinum 15-23 ára æfði ég of lítið fótbolta og fékk almennt ekki nógu góða kennslu og tilsögn.

• Á sama aldri datt mér ekki í hug að æfa markvisst aukalega sjálfur, byrjaði á því ekki fyrr en ég var 23 ára gamall og þá fór ég líka að ná árangri.

• Mataræðið hjá mér var ekki nærri því nógu gott og ég fékk almennt alltof lítinn svefn.  Ég bætti úr þessu á seinnipart ferilsins en yfir langan tíma verður þetta takmarkandi þáttur á frammistöðu.

• Ég var 22 ára þegar ég setti mér fyrst markmið og skrifaði þau niður og vann að þeim markvisst.  Það er 7-8 árum of seint.

• Ég eyddi of litlum tíma í að fyrirbyggja frekari hnémeiðsli með því að styrkja vöðvana í kringum hnéð á veikari fætinum.

• Ég vann alltof mikið með skólanum og fótboltanum til að geta einbeitt mér nægilega að því að ná árangri í honum.

• Ég þekkti engan sem ráðlagði mér og sagði mér til um hvernig ég ætti að haga mínum ferli, ég var feiminn og óframfærinn og spurði aldrei þjálfarann minn hvað ég gæti bætt eða af hverju ég væri ekki í liðinu.  Þetta var líka takmarkandi þáttur hjá mér.

• Ég hefði viljað óskað þess að einhver hefði haldið fyrir mig fyrirlesturinn minn “Hvað þarf til að ná árangri – Hugarfar sigurvegarans” þegar ég var 15 ára gamall.  Það hefði haft mjög mikil áhrif á mig.

• Ég vildi að ég hefði kynnst íþróttafólki á þessum aldri sem er með sama eldmóð og hugarfar og sumar stelpurnar í kvennalandsliðinu eru með í dag.  Ekki síst hvernig þær nálgast íþróttina sína.

• Þó margt hefði mátt fara betur eins og hjá eflaust öllum þá er lærdómurinn minn kannski sá að með því að leggja á sig markvissa og mikla vinnu uppsker maður yfirleitt eins og maður sáir.  Það er ekki tilviljun að sumir eru betri í fótbolta en aðrir, á bakvið það liggur mikil vinna, ekki bara á meðan á æfingunni stendur heldur markviss vinna á hverjum degi í mörg ár.
• Ég vildi að ég hefði haft sama sjálfstraust, ástríðu og hugarfar og ég er með í dag í þjálfun þegar ég var leikmaður í fótbolta.

Í dag lít ég á knattspyrnuferilinn minn sem lærdóm og reynslu sem ég ætla að reyna að nýta eins vel og ég get til að hjálpa öðrum að ná árangri en það er jafnvel ennþá meira gefandi en að ná árangri sjálfur. Alveg frá því ég man eftir mér dreymdi mig um að ná langt í fótbolta en í dag dreymir mig um að hjálpa öðrum að upplifa drauma sína rætast.

Siggi Raggi